Boekbespreking: De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren - Haruki Murakami

Een tijdje geleden vertelde ik al dat ik nog nooit iets van Murakami had gelezen en dat zijn nieuwe roman over Tsukuru Tazaki me een goede start leek. Dat was zeker zo, maar smaakte het boek naar meer?

 

De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren vertelt het verhaal van een enkele man, wonend in Tokyo, zonder enige échte vrienden. Dat is wel eens anders geweest. In zijn jeugd maakte hij deel uit van een hecht vriendenclubje, een groepje van vijf (drie jongens en twee meisjes). Hun hele middelbare schooltijd waren zij onafscheidelijk. Hoewel Tsukuru de eenheid van de club beschrijft (ze waren als 'vijf vingers aan een hand'), is ook duidelijk dat hij de uitzondering vormde: hij was de kleurloze. Want de achternamen van zijn vrienden verwijzen naar verschillende kleuren en onderling noemden ze elkaar dan ook bij hun bijnaam: de Rooie, de Blauwe, Witje en Zwartje. Tsukuru was gewoon Tsukuru. En dat leek te zijn zoals het behoorde te zijn.

Totdat...

Tot zijn vrienden Tsukuru Tazaki ineens keihard uit de groep gooien. Tsukuru Tazaki had destijds nooit het lef om te vragen wat de reden daarvan was. Zijn wereld stortte in, hij leefde op het randje van de dood, wist uiteindelijk bij de afgrond weg te komen en zijn leven op te pakken, maar het gebeurde blijft hem zijn hele leven achtervolgen.

Tsukuru Tazaki is de jongen die zijn dromen achterna ging, die zijn geboortestad achter zich durfde te laten, die wist wat hij wilde in het leven. Terwijl zijn vrienden in hun geboortestad Nagoya achterbleven, werd Tsukuru Tazaki dat wat hij altijd al wilde worden: stationsbouwer. En toch is hij niet gelukkig. Zonder dat hij het in de gaten heeft, is het feit dat zijn vrienden hem in de steek lieten van grote invloed op zijn leven. Uit alles blijkt dat hij niet kan liefhebben door de angst om uiteindelijk toch weer alleen achter te blijven. 

Ook Tsukuru's nieuwe vriendin heeft dat in de gaten. Ze spoort hem aan om zijn oude vrienden op te zoeken en de reden van de verbroken vriendschap te achterhalen. Uiteindelijk leidt Tsukuru's zoektocht hem naar Finland én naar een paar broodnodige antwoorden.

Twijfel

Het boek heeft een ijzersterk begin. De lezer wordt meteen gegrepen door de rake beschrijvingen van een man die zich in het schemergebied tussen leven en dood bevindt. Er wordt een eenling beschreven die je steeds beter lijkt te begrijpen. Tsukuru Tazaki is een mooi neergezet personage, dat aan zichzelf twijfelt en uiteindelijk een heel ander beeld van zichzelf blijkt te hebben dan hoe de buitenwereld hem ziet. Hij is een geloofwaardig karakter. De opvallende manier waarop Murakami dromen heeft gebruikt in het verhaal lijkt in dienst te staan van het creëren van die geloofwaardigheid. De grens tussen droom en werkelijkheid is soms zo vaag dat niet alleen Tsukuru Tazaki aan zichzelf begint te twijfelen, maar de lezer ook. Wat is er waar van wat er gebeurt? Was Tsukuru inderdaad zo onschuldig als hij zelf altijd gedacht heeft? Ontzettend knap gedaan.

Toch stelde Tsukuru's jacht op antwoorden mij enigszins teleur. Zonder teveel te willen verklappen - ik had grootsere onthullingen verwacht. Ik verwachtte meer antwoorden in plaats van achter te blijven met het gevoel dat er nog méér stond te gebeuren, maar dat ik daar geen deel meer van mocht zijn als lezer. Maar misschien is deze zoektocht ook niet de kern van het verhaal. Het boek lijkt vooral te willen laten zien hoe elk individu zijn of haar zelfbeeld laat beïnvloeden door zijn omgeving. Het laat zien hoe kleine angsten en twijfels in het menselijke brein een inmense omvang kunnen aannemen. Het laat zien dat zelfs de kleinste misverstanden kunnen leiden tot grote veranderingen.  Een mooi uitgewerkt idee, bovendien maakt het personage van Tsukuru een sterke persoonlijke ontwikkeling door die de lezer enige bevrediging geeft.

Al met al een sterke, raadselachtige roman waar de lezer wel even zoet mee is, ook nadat hij het boek heeft dichtgeslagen.

Thumbs up!

Nog twee keer de duimpjes omhoog: ten eerste voor de prachtige vormgeving van het boek (de bijzondere manier waarop de pagina's afgesneden zijn was voor mij toch wel de trigger om het boek te kopen). Ten tweede voor de fantastische vertaling van Jacques Westerhoven. Ongelooflijk hoe deze vertaler op een manier die naadloos in het verhaal overgaat duidelijk weet te maken hoe multi-interpretabel Japanse tekens zijn. Daarmee verstoort hij op geen enkel moment de verhaallijn.


Q: Lazen jullie al eens een boek van Murakami? Wat vond je ervan?